Eén op de zes werkenden heeft een stressvolle baan

De onderzoekers definiëren stressvol werk als de combinatie van hoge taakeisen en weinig autonomie. Het gaat dus om situaties waarin de werkdruk hoog is, terwijl medewerkers weinig invloed hebben op hoe ze hun werk kunnen indelen of uitvoeren. Juist die combinatie blijkt een belangrijke voorspeller van werkstress.

De balans tussen druk en regie

Volgens TNO en CBS is het niet alleen de hoeveelheid werk die spanning veroorzaakt, maar vooral het gevoel dat je daar geen grip op hebt. Wie continu aan hoge verwachtingen moet voldoen zonder invloed op tempo of werkwijze, ervaart sneller stress.

Het onderzoek laat zien dat dit gevoel van beperkte regie steeds vaker voorkomt. In veel organisaties worden processen strak georganiseerd, waardoor medewerkers minder ruimte hebben om hun werk naar eigen inzicht vorm te geven. De balans tussen druk en autonomie verschuift daardoor structureel in de verkeerde richting.

De onderzoekers benadrukken dat dit een blijvend patroon is: het aandeel medewerkers met stressvol werk ligt al jaren stabiel rond de 16 procent. Werkstress is daarmee geen tijdelijk verschijnsel, maar een vast onderdeel van de Nederlandse arbeidsmarkt geworden.

Oorzaken: personeelstekort en complexer werk

De toegenomen druk op medewerkershangt nauw samen met personeelstekorten. In veel organisaties moeten minder mensen hetzelfde werk verzetten, terwijl de kwaliteitseisen en administratieve lasten stijgen. Ook digitalisering en standaardisatie dragen bij: processen zijn efficiënter geworden, maar laten minder ruimte voor persoonlijke invulling of maatwerk.

Daarnaast noemen de onderzoekers bredere maatschappelijke trends, zoals vergrijzing en toenemende complexiteit van werk. Medewerkers moeten zich voortdurend aanpassen aan nieuwe technologieën, veranderende regelgeving en hogere verwachtingen van klanten of opdrachtgevers. Het gevolg is dat de balans tussen wat werk vraagt en wat iemand kan beïnvloeden steeds verder onder druk komt te staan.

De gevolgen: slechtere gezondheid en minder werkplezier

Medewerkers met stressvol werk rapporteren vaker een slechtere ervaren gezondheid en zijn minder tevreden over hun baan. Ook het risico op langdurig verzuim is groter. Volgens eerdere cijfers van TNO ligt het gemiddelde verzuim bij stressgerelateerde klachten rond de 240 dagen per jaar, een van de hoogste in Europa.

Opvallend is dat veel medewerkers verwachten dat de druk verder toeneemt. Meer dan de helft van de ondervraagden denkt dat hun werk over vijf jaar zwaarder zal zijn dan nu. Slechts een kleine groep verwacht verbetering.

Structurele uitdaging

Het onderzoek maakt duidelijk dat werkstress niet enkel een individueel probleem is, maar een structureel gevolg van hoe werk vandaag is georganiseerd. Zolang de balans tussen hoge eisen en beperkte autonomie niet verandert, zal werkstress een terugkerend thema blijven met gevolgen voor gezondheid, motivatie en inzetbaarheid.

Gerichte aanpak voor jouw organisatie

De (GZ)-psychologen van onze zustermaatschappij belife spelen een cruciale rol bij het begeleiden van medewerkers met een verminderde mentale gezondheid en/of psychische klachten. Ze werken vanuit een preventieve en arbeidsgerichte aanpak, waarbij ze niet alleen het individu ondersteunen, maar ook afstemmen met de werkgever en de bedrijfsarts. Door deze effectieve samenwerking werken we gericht aan duurzaam herstel. 

Meer informatie vind je op belife.nl/psychologische-ondersteuning. 

Bronnen:

NU.nl – Eén op de zes werkenden worstelt met stress: hoge eisen en weinig vrijheid 

NOS – Eén op de zes Nederlanders heeft stressvol werk (2025)