Leestijd 3 minuten -
De onzichtbare verzuimer: presenteïsme onder de loep
Ze zijn er gewoon. Op tijd. Achter hun bureau. In de meeting. Maar… hun hoofd is elders. Medewerkers die fysiek aanwezig zijn, maar mentaal of emotioneel afwezig – de onzichtbare verzuimer. Presenteïsme blijft vaak onopgemerkt, maar de impact op mens én organisatie is groot.
Wat is presenteïsme?
Presenteïsme ontstaat wanneer medewerkers wel aan het werk zijn, maar eigenlijk (nog) niet in staat zijn om hun werk goed uit te voeren. Bijvoorbeeld door:
- aanhoudende vermoeidheid of slaapgebrek
- mentale overbelasting of stress
- fysieke klachten waarvoor ze niet (tijdig) zijn uitgevallen
- emotionele problemen zoals rouw, relatiebreuk of mantelzorg
In tegenstelling tot absenteïsme, is presenteïsme vaak moeilijker te herkennen. De medewerker blijft gewoon doorwerken, ondanks tekenen van vermoeidheid, burn-out, depressie of zelfs ziekte.
Waarom is het een probleem?
Presenteïsme lijkt op het eerste gezicht onschuldig – “ze zijn er toch?” – maar de gevolgen zijn er zeker wel:
- langere hersteltijd bij klachten
- verergering van de symptomen
- risico op langdurig verzuim
- verminderde productiviteit
- meer foutgevoeligheid in het uitvoeren van het werk
- negatieve impact op teamdynamiek
Wat kun je als werkgever doen?
Presenteïsme vraagt om een aanpak die verder gaat dan signaleren.
Dit kun je doen als werkgever.
- Creëer psychologische veiligheid
Medewerkers moeten zich veilig genoeg voelen om eerlijk te kunnen zeggen dat het niet goed gaat. Zorg voor een open cultuur waarin eerlijkheid wordt gewaardeerd en fouten of kwetsbaarheid geen nadelige gevolgen hebben.
- Train leidinggevenden
Leidinggevenden zijn vaak de eersten die signalen opvangen, maar weten niet altijd hoe ze dit bespreekbaar maken. Geef hen tools en training om het gesprek aan te gaan en te kunnen voeren met empathie en richting.
- Gebruik het arbeidsomstandighedenspreekuur actief
Bied medewerkers de mogelijkheid om – ook zonder ziekmelding – in gesprek te gaan met een bedrijfsarts. Dit preventieve spreekuur helpt om beginnende klachten vroeg te signaleren en waar mogelijk aan te pakken.
- Zorg voor structurele werkdrukmonitoring
Breng werkdruk en werkplezier regelmatig in kaart, bijvoorbeeld via korte vragenlijsten of HR-data. Zo zie je trends en knelpunten eerder aankomen.
- Bied ruimte voor rust en herstel
Stimuleer een gezonde werkritme: regelmatig pauzes nemen, op vrije dagen écht vrij zijn en grenzen respecteren. Vermijd een cultuur waarin overwerken of ‘stoer doorgaan’ de norm is.
- Herken en respecteer de ‘grijze zone’
Sommige medewerkers functioneren ‘op halve kracht’. Door het werk tijdelijk aan te passen – door bijvoorbeeld minder uren of andere taken – voorkom je dat ze alsnog uitvallen.
- Check regelmatig hoe het écht gaat
Wacht niet tot het functioneringsgesprek om te vragen hoe het met iemand gaat. Plan regelmatig korte check-ins, zeker na drukke periodes of bij signalen van overbelasting. Alleen door écht geïnteresseerd te zijn, kom je voorbij het standaardantwoord: “Het gaat goed, hoor!”
Hulp nodig?
Bij mkbasics kijken we verder dan de ziekmelding. We ondersteunen werkgevers met een persoonlijke aanpak, signaleren vroegtijdig risico’s op uitval én helpen om presenteïsme om te buigen naar herstel en inzetbaarheid.
Wil je meer informatie?
Als klant van mkbasics kun je contact opnemen met je vaste casemanager. Ben je geen klant? Mail dan naar sales@mkbasics.nl.